1. Đặc điểm thời tiết mùa hanh khô tại Việt Nam
Thời điểm bắt đầu mùa hanh khô:
Mùa hanh khô ở Việt Nam thường bắt đầu từ cuối thu, khoảng tháng 10 đến tháng 12, khi các đợt gió mùa Đông Bắc tràn về. Đây là thời điểm nhiệt độ bắt đầu giảm mạnh, kèm theo độ ẩm không khí thấp, gây ra tình trạng khô lạnh đặc trưng.
Những thay đổi về nhiệt độ và độ ẩm:
Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm dễ làm cho cơ thể chúng ta bị “sốc” thời tiết. Nhiệt độ giảm vào ban đêm, không khí trở nên hanh khô, khiến da và đường hô hấp mất độ ẩm tự nhiên. Độ ẩm thấp cũng khiến nhiều người gặp các vấn đề về hô hấp và da liễu.
Ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc:
Gió mùa Đông Bắc mang theo không khí lạnh và khô tràn xuống miền Bắc, khiến nhiệt độ giảm nhanh và không khí trở nên khô hanh. Điều này không chỉ tác động đến sức khỏe mà còn làm giảm sức đề kháng, dễ gây các bệnh về đường hô hấp, da, và xương khớp.
2. Các bệnh thường gặp khi chuyển mùa hanh khô:
Các bệnh về đường hô hấp:
Viêm mũi và viêm xoang:
Không khí khô hanh khiến lớp niêm mạc mũi trở nên khô, dễ kích ứng và giảm khả năng bảo vệ. Việc tiếp xúc với không khí lạnh hoặc bụi mịn trong không khí cũng dễ gây ra viêm mũi, nghẹt mũi, và viêm xoang. Triệu chứng thường bao gồm nghẹt mũi, chảy nước mũi, đau vùng trán và vùng quanh mắt. Nếu không được điều trị sớm, viêm xoang có thể trở thành bệnh mãn tính.
Viêm họng:
Khí hậu hanh khô dễ gây khô và đau rát cổ họng, dẫn đến viêm họng cấp và mạn tính. Các triệu chứng điển hình là ho khan, đau họng, ngứa rát và khó nuốt. Người bệnh có thể gặp thêm triệu chứng sưng đỏ cổ họng và sốt nhẹ, đặc biệt dễ gặp ở trẻ nhỏ và người cao tuổi với sức đề kháng yếu.
Viêm phế quản:
Với độ ẩm thấp và không khí khô, lớp niêm mạc trong phế quản cũng dễ bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập. Viêm phế quản có thể gây ho khan, ho có đờm, cảm giác nặng ngực và khó thở. Người cao tuổi hoặc người có bệnh lý nền như hen suyễn có nguy cơ mắc viêm phế quản cao hơn trong mùa hanh khô.
Hen suyễn:
Không khí khô lạnh kích thích các triệu chứng hen suyễn, đặc biệt ở những người đã có tiền sử bệnh này. Hơi lạnh có thể kích thích đường thở, làm hẹp phế quản và gây ra các cơn hen suyễn. Các triệu chứng bao gồm khó thở, tức ngực, thở khò khè và ho, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm.
Các vấn đề về da:
Khô da và bong tróc:
Độ ẩm không khí giảm mạnh khiến da mất đi độ ẩm tự nhiên, dẫn đến hiện tượng khô, bong tróc, thậm chí nứt nẻ. Những người có làn da nhạy cảm hoặc da khô dễ bị ngứa, mẩn đỏ, thậm chí là đau rát ở vùng da bị khô.
Viêm da dị ứng:
Thời tiết hanh khô là nguyên nhân khiến nhiều người, đặc biệt là những người có làn da nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng, mắc các triệu chứng viêm da dị ứng. Da có thể xuất hiện mẩn đỏ, ngứa, thậm chí nổi các nốt sần hoặc phát ban. Việc gãi ngứa nhiều còn có thể gây tổn thương da và làm tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng hơn.
Các bệnh về xương khớp:
Viêm khớp:
Thời tiết lạnh khô làm các khớp trở nên nhạy cảm hơn, dẫn đến các triệu chứng viêm khớp tái phát như đau nhức, sưng đỏ, cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi trời lạnh. Người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý xương khớp thường cảm thấy đau nhức nhiều hơn trong mùa hanh khô do máu lưu thông kém và giảm hoạt động của các cơ quanh khớp.
Thoái hóa khớp:
Thời tiết lạnh khiến các cơ và khớp khó khăn hơn trong việc co giãn, gây cứng khớp và đau nhức, đặc biệt ở người có tiền sử thoái hóa khớp. Những vùng khớp thường bị ảnh hưởng bao gồm khớp gối, khớp tay, khớp cổ chân và cột sống, gây khó khăn trong vận động hàng ngày.
Gout:
Bệnh gout thường bị kích hoạt do thay đổi thời tiết, gây đau nhức dữ dội ở các khớp, thường là ngón chân cái. Nhiệt độ lạnh có thể khiến các tinh thể uric kết tinh trong các khớp, gây viêm và đau. Người bị gout nên chú ý giữ ấm và hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều purin để tránh tái phát bệnh.
3. Cách phòng tránh bệnh khi thời tiết hanh khô
Giữ ấm cơ thể đúng cách:
- Mặc nhiều lớp quần áo: Khi thời tiết lạnh và hanh khô, mặc nhiều lớp quần áo giúp giữ nhiệt tốt hơn và dễ dàng điều chỉnh khi thời tiết thay đổi trong ngày.
- Giữ ấm các vùng dễ mất nhiệt: Đặc biệt chú ý giữ ấm cổ, tay, chân và đầu vì đây là các khu vực dễ bị nhiễm lạnh nhất, dễ dẫn đến các bệnh về hô hấp và viêm nhiễm.
- Đeo khẩu trang: Khẩu trang giúp che chắn mũi và miệng khỏi không khí lạnh và bụi, hạn chế các tác động gây kích ứng đường hô hấp và giảm nguy cơ vi khuẩn, virus xâm nhập.
Bổ sung đủ nước và duy trì độ ẩm:
- Uống đủ nước: Không khí khô khiến cơ thể dễ mất nước, nên uống khoảng 1.5-2 lít nước mỗi ngày, bao gồm cả nước ấm để giữ ấm cơ thể.
- Dùng máy tạo độ ẩm: Máy tạo độ ẩm trong không gian sống giúp giảm tình trạng khô da, khô họng và hạn chế tác động của không khí khô lên sức khỏe đường hô hấp.
- Dùng xịt khoáng và dưỡng ẩm: Bôi dưỡng ẩm lên da và sử dụng xịt khoáng thường xuyên giúp giữ độ ẩm cho da, hạn chế tình trạng da khô nứt.
Tăng cường sức đề kháng:
- Ăn thực phẩm giàu vitamin: Tăng cường vitamin C, A và E từ rau quả tươi để tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus gây bệnh. Cam, cà rốt, bông cải xanh và cà chua là các thực phẩm tốt cho mùa hanh khô.
- Sử dụng thảo dược: Các loại thảo dược như gừng, tỏi, nghệ có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên, rất tốt cho hệ miễn dịch. Uống trà gừng hoặc nước tỏi ấm có thể giúp giữ ấm và bảo vệ đường hô hấp.
- Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để cơ thể hồi phục và tăng cường sức đề kháng, tránh mệt mỏi và suy giảm sức khỏe.
Tập thể dục nhẹ nhàng:
- Duy trì vận động đều đặn: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, giúp máu lưu thông tốt, tăng cường sức khỏe phổi và cải thiện khả năng chịu đựng của cơ thể khi thời tiết hanh khô.
- Thực hiện các bài tập hít thở: Các bài tập hít thở sâu giúp phổi hoạt động hiệu quả, giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp và giúp cơ thể thích nghi tốt hơn với không khí khô.
4. Những lưu ý khi ra ngoài trong thời tiết hanh khô
Lựa chọn trang phục phù hợp:
- Mặc đủ ấm: Nên chọn quần áo dài tay, áo khoác gió và các lớp quần áo bên trong để giữ nhiệt.
- Sử dụng khăn quàng và găng tay: Khăn quàng và găng tay là vật dụng cần thiết để bảo vệ cổ, tay, và giữ ấm hiệu quả khi tiếp xúc với gió lạnh.
- Giày kín: Đôi giày kín giúp bảo vệ chân khỏi lạnh và bụi bẩn, nhất là khi gió mùa tràn về.
Thời điểm nên tránh ra ngoài:
- Sáng sớm và tối muộn: Đây là thời điểm nhiệt độ xuống thấp và độ ẩm cực kỳ thấp, không khí hanh khô có thể gây kích ứng đường hô hấp và làm da nứt nẻ.
- Khi trời có gió mùa mạnh: Gió mùa Đông Bắc mang theo không khí khô và lạnh, dễ gây tổn thương da và làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Khi trời gió lớn, nên hạn chế ra ngoài hoặc chuẩn bị đầy đủ trang phục giữ ấm.
Các vật dụng cần mang theo:
- Khẩu trang y tế hoặc khẩu trang dày: Đeo khẩu trang giúp hạn chế không khí lạnh và bụi xâm nhập vào mũi và họng, bảo vệ hệ hô hấp khỏi tác nhân gây kích ứng.
- Nước ấm và nước dưỡng ẩm da: Mang theo một chai nước ấm để uống thường xuyên và một chai xịt khoáng dưỡng ẩm để bảo vệ da mặt.
- Son dưỡng môi: Để tránh môi bị khô nứt, luôn mang theo son dưỡng hoặc dầu dừa để thoa đều đặn.
Xem thêm:
